I.
Ulga na złe długi zmniejsza podatek VAT

Podatnik, który dokonuje dostaw towarów (świadczenia usług), ma obowiązek wyliczyć i odprowadzić należny VAT bez względu na to, czy otrzyma zapłatę od nabywcy. Ekonomiczny ciężar podatku jest szczególnie dotkliwy, gdy dłużnik w całości lub w części nie płaci za dostarczony towar (wykonaną usługę).

Beata Handel, biegły rewident z PKF Tax, podpowiada, że ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054) umożliwia dokonanie korekty należnego VAT w przypadku posiadania przez sprzedawcę wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona.

Potocznie możliwość tej korekty nazywana jest ulgą na złe długi. Ustawa wprowadza wiele warunków, od których uzależnione jest przeprowadzenie korekty. Jednym z nich jest nieściągalność wierzytelności, tj. sytuacja gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Poza tym podatnik musi dopełnić formalności związanych m.in. z zawiadomieniem dłużnika o zamiarze dokonania korekty oraz o jej dokonaniu.

– Skorzystanie z tej ulgi nie oznacza rezygnacji z odzyskania długu i obowiązku jego zapłaty. Z tego względu najkorzystniej jest wykazywać operacje związane z ulgą na złe długi na wydzielonych kontach rozrachunkowych. Jest to istotne zwłaszcza w księgach dłużnika, który powinien pamiętać o istniejącym zobowiązaniu – mówi Beata Handel.

Należy pamiętać, że z prawem obniżenia podatku należnego są związane obowiązki po stronie nabywcy. Zgodnie z art. 89b ust. 1 ustawy o VAT w przypadku otrzymania zawiadomienia o zamiarze dokonania korekty i nieuregulowania należności w terminie 14 dni (liczonego od dnia otrzymania tego zawiadomienia), podatnik (dłużnik) powinien pomniejszyć podatek naliczony podlegający odliczeniu o kwotę podatku wynikającego z nieuregulowanych faktur.

(Za: Dziennik Gazeta Prawna z dnia 22.09.2011 r.)
 

Gdy partnerzy się rozstają

Sprawa dotyczy zabytkowego budynku z arkadami, w którym prowadzili działalność gospodarczą w spółce cywilnej Wojciech Ś. oraz Leszek W. Budynek ten, wraz z dwoma działkami, na których jest posadowiony, stanowił ich wspólną własność. Do rozwiązania spółki doszło z inicjatywy Wojciecha S.

Z tą chwilą do wspólnej własności wspólników spółki cywilnej, tzw. łącznej, stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 875 § 1 kodeksu cywilnego). Oznacza to m.in., że każdy ze współwłaścicieli może żądać jej zniesienia. Sprawy takie rozpoznawane są w trybie nieprocesowym.

O definitywne uregulowanie kwestii praw do wspomnianej nieruchomości wystąpił Leszek W. Chciał przyznania jej na wyłączną własność jemu ze spłatami na rzecz wspólnika. Tego samego domagał się Wojciech Ś.

Sąd I instancji przyznał nieruchomość Wojciechowi Ś., a spłatę w wysokości 1316 tys. zł, rozłożoną na dwie równe raty, Leszkowi W. Termin płatności pierwszej raty ustalił na dwa miesiące od uprawomocnienia się orzeczenia, a drugiej – po upływie czterech miesięcy od tej daty.

Wskutek apelacji Leszka W. sąd II instancji zmienił ten wyrok. Przede wszystkim jednak ustalił, choć w księgach wieczystych figurowali jako właściciele tylko byli wspólnicy, że stanowi ona współwłasność także ich małżonek Ewy W. i Urszuli Ś. na prawach małżeńskiej wspólności ustawowej.

Zgodnie bowiem z fundamentalną regułą zapisaną w art. 31 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wszystkie dobra nabyte w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich stanowią majątek wspólny, tzw. dorobkowy. Przedmioty, które należą do majątku osobistego małżonków, wskazane zostały wyczerpująco – na zasadzie wyjątku – w art. 33 tego kodeksu.

Współwłasność także dla żon

Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestniczek obie małżonki i dokonał uzgodnienia treści obu ksiąg wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym poprzez uznanie ich za współwłaścicielki. Tym razem sąd przyznał nieruchomość małżonkom Leszkowi i Ewie W., zasądzając od nich na rzecz Wojciecha i Urszuli Ś. spłaty w kwocie po 658 tys. zł dla każdego z nich płatne jednorazowo.

W skardze kasacyjnej Wojciech Ś. domagał się przyznania nieruchomości na takich samych warunkach jemu i żonie. Sąd Najwyższy uchylił kwestionowane rozstrzygnięcie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Zgodził się przede wszystkim z zarzutem niezawezwania do udziału w sprawie gminy.

Jej udział był niezbędny, jako że arkady budynku były posadowione po części na działce będącej jej własnością. Ta kwestia została przesądzona przez SN przed rozstrzygnięciem skargi kasacyjnej Wojciecha Ś. w oddzielnym postępowaniu wszczętym przez gminę.

SN za słuszne uznał także zarzuty Wojciecha Ś. dotyczące uchybień w zakresie oceny, komu przyznać nieruchomość. Jeśli interesy współwłaścicieli są tak spolaryzowane, sąd II instancji obowiązany był poświęcić tej zasadniczej kwestii znacznie więcej wnikliwej uwagi – zaznaczył SN. Wytknął m.in. pominięcie okoliczności, w jakich doszło do wyjścia Wojciecha Ś. ze spółki, oraz to, że jeden ze współwłaścicieli wyzbył się położonej niedaleko nieruchomości, do której mógłby przenieść – wedle przeciwnika procesowego – swą działalność. Ze względu na zabytkowy charakter nieruchomości należało też, zdaniem SN, poświęcić więcej uwagi ocenie, który z pretendentów daje lepszą rękojmię utrzymania tego jej waloru.

(za: Rzeczpospolita z dnia 01.09.2010 r.)